میکروسکوپ (از یونانی μικρόσκοπεῖν) یا ریزبین دستگاهی است که برای دیدن اجسامی که با چشم غیر مسلح دیده نمی‌شوند بکار می‌رود.
سیر تحولی و رشد
در طول سده هیجدهم میکروسکوپ در گروه ابزارهای سرگرمی به شمار می‌آمد. با پژوهشهای بیشتر پیشرفتهای چشمگیری در شیوه ساختن عدسی شئی بدست آمد. بطوری که عدسی‌های دیگر بصورت ذره بینهای معمولی نبودند بلکه خطاهای موجود در آنها که به کجنمایی معروف هستند، رفع شده‌اند و آنها می‌توانستند جرئیات یک شی را دقیقاً نشان دهند. پس از آن در طی پنجاه سال، پژوهشگران بسیاری کوشیدند تا بر کیفیت و مرغوبیت این ابزار بیفزایند. سرانجام ارنست آبه توانست پایه دانشی میزان بزرگنمایی میکروسکوپ را تعریف کند.
بدین گونه میزان بزرگنمایی سودمند آن بین ۵۰ تا ۲۰۰۰ برابر مشخص شد. البته می‌توان میکروسکوپ‌هایی با بزرگنمایی بیش از ۲۰۰۰ برابر ساخت. مثلاً توان عدسی چشمی را بیشتر کرد. اما توان جداسازی نور ثابت است و درنتیجه حتی بزرگنمایی بیشتر می‌تواند دو نقطه از یک شی را بهتر تفکیک کند. هر چه بزرگنمایی شی افزایش یابد به میزان پیچیدگی آن افزوده می‌شود. بزرگنمایی شی در میکروسکوپهای پژوهشی نوین معمولاً ۳X، ۶X، ۱۰X، ۱۲X، ۴۰X و ۱۰۰X است. در نتیجه بزرگنمایی در این میکروسکوپ بین ۱۸ تا ۱۵۰۰ برابر است. چون بزرگنمایی میکروسکوپ نوری به علت وجود محدودیت پراش از بازه معینی فراتر نمی‌رود برای بررسی بسیاری از پدیده‌هایی که نیاز به بزرگنمایی خیلی بیشتر دارند سودمند است. بررسی های بسیاری صورت گرفت تا ابزار دقیق تری با بزرگنمایی بیشتر ساخته شود. نتیجه این پژوهشها به ساختن میکروسکوپ الکترونی انجامید.
انواع میکروسکوپ از نظر نوع آشکارساز
- میکروسکوپهای الکترونی
- میکروسکوپ الکترونی روبشی
- میکروسکوپ الکترونی عبوری
- میکروسکوپ نوری
- میکروسکوپ نوری عبوری
- میکروسکوپ نوری بازتابی
- میکروسکوپهای پراب پویشی
- میکروسکوپ نیروی جانبی
- میکروسکوپ نیروی اتمی
- میکروسکوپ نیروی مغناطیسی
- میکروسکوپ تونلی پویشی
- میکروسکوپ میدان نزدیک نوری
- میکروسکوپ ولتاژ پویشی
انواع میکروسکوپ از نظر ساختمان داخلی
- میکروسکوپ ساده
- میکروسکوپ مرکب
ارلن 
